Hayatın hızlı akışı içerisinde çoğu zaman kendimizi bu akışa kaptırmış bir halde buluyoruz. Söz gelimi tek parmağınızla hızlı bir şekilde değiştirdiğiniz Instagram hikayelerini veya Reels videolarını görüntülerken sürekli yenileri önünüze düşüyor. Birisinden diğerine… ve bir de bakmışsınız saatler geçmiş gitmiş. Bazen hayatın kendisi de bir bakmışsınız böyle akıp geçmiş oluyor. Aslında bu günümüz fastfood kültürünün bizi adapte etmek istediği yaşam formudur. Peki, neden? Çünkü hayatın akışı içerisinde durmaksızın devam edersek yönlendirilmek adına muhteşem bir aday olmuş oluruz. Sosyal medya ve dijital platformlar bizleri istediği gibi yönlendirilebilir; farkında olmadığımız şekilde ihtiyaç hiyerarşimizi belirleyebilirler.
Düşünmeniz için durmanız gerekir.
Şimdi gelelim daha önemli ve esas meseleye… Adapte edilmek istediğimiz ve bizi pasifleştiren bu sistemin ilginç bir püf noktası var: Hareket halinde olmamız. Bu, çağımızın bir illüzyon numarasıdır. Bizi sürekli meşgul eden bir şeyler çıkar karşımıza. Bu tıpkı bir illüzyonistin izleyici kitlesini konu dışı başka şeylerle meşgul etmesi gibidir, ki hile deşifre olmasın. Zihnimiz sürekli meşgul edilir, çünkü bir şey vardır ki çok istenmez: düşünmemiz. Üniversiteden bir hocamın derslerinde tekrar ettiği bir şey vardı: durmak önemlidir. Hayatın hızlı bir şekilde akıp gittiği bu sistem durmamızı istemez; çünkü düşünmemizi istemez. Durmak ve düşünmek arasında ilginç bir ilişki vardır. Düşünmeniz için durmanız gerekir. Düşünmek önemlidir, dolayısıyla durmak da önemlidir. Durup düşünmek, olaylar arasındaki neden-sonuç ilişkilerini incelemek, çevremizde olan şeyleri etüt etmek, (bir Hristiyan olarak) Tanrı’nın bizden istediklerini anlamaya çalışmak…
Bir örnek üzerinden düşünelim. Belirli bir alan hakkında sürekli olarak kitaplar okuyor olalım. Söz gelimi, dindar bir kişi için teoloji kitapları olsun bu. Kendi başına burada bir sıkıntı yoktur. Fakat durmaksızın kitapları okumaya başladığımızda kitapların bize anlattığı şeyleri sadece hafızamıza depolarız, fakat oradan öğrenme işini gerçekleştiremeyiz. Çünkü öğrenme doğası gereği düşünmeyi gerektirir. Bazı uzmanlar Platon'un çeşitli felsefi meseleleri düz metin yazmak yerine diyaloglar üzerinden tartışmasının başlıca nedenlerinden biri olarak bu noktaya işaret ederler.
Öğrenme doğası gereği düşünmeyi gerektirir.
İlginçtir ki ünlü Hristiyan düşünür Dallas Willard da Mesih İsa’nın insanlara belirli teolojik doktrinleri empoze etmek yerine onların idrak edip öğrenmelerini sağlayacak şekilde öğrettiğinden bahseder. Bunun sebebi açıktır: “Kendi iradesi dışında ikna edilen bir adam hala aynı görüştedir.” Willard, Nasıralı İsa’nın bu durumun farkında olarak insanlara hazır paket bilgiler yüklemek yerine “evraka” anları yaşayabilecekleri şekilde onlara öğrettiğini öne sürer; zira “anlayış dışarıdan değil yalnızca içeriden elde edilir.”1
Velhasılıkelam bir Hristiyan olarak Kutsal Kitap’ın dediklerini ciddiye alıyorsak, tıpkı Mezmur yazarlarının bıraktığı eslerde (Sela) olduğu gibi, hayat içerisinde zaman zaman durmamız ve olup bitenleri tahlil etmemiz gerekir. Hepimizin bildiği meşhur ayetler bu konuda bize bir şeyler anlatmaya çalışır. Romalılar 12’de elçi Pavlus düşüncemizin yenilenmesinden bahseder. Düşüncemizin yenilenmesi durmayı gerektirir. Bu çağın gidişi derken ne kastedildiğini, Tanrı’nın iyi, beğenilir ve yetkin istediğinin ne olduğunu anlayabilmek için düşünmek ve düşünmek için de durmamız gerekir. Bir dakika! Aslında bu bizi başka bir durağa götürür: doğru soruları sormak. Doğru soruları sormak da dikkatli bir düşünme eylemi gerektirir. Görüyorsunuz, sağlıklı bir düşünce dünyasına sahip olmak her zaman bizi düşünme ve durmaya yönlendiriyor. O zaman bunu dikkate almalı ve durup düşünmelere zaman ayırmalıyız. Öyle ki bu dijital çağın gidişine kapılmak yerine hakikati önemseyen Tanrı çocukları olarak ayık ve uyanık olabilelim.
- 1Dallas Willard, The Great Omission: Reclaiming Jesus's Essential Teachings on Discipleship (San Francisco: HarperSanFrancisco, 2006), s. 183.
