Tanrı halkına etkili çobanlık etme konusu, e-manet’in bu sayısında yer alan “Ruhsal Çobanlık” adlı makalede kısmen işlenmiştir. Bütünleyici olması açısından, bu makalenin ardından o makaleyi de okumanızı öneririz.
Çobanlık, pastörlük, gözetmenlik tanımını şöyle yapabiliriz: Tanrı Sözü’nün ve duanın bir pastörün varlığı aracılığıyla hizmeti. Bu hizmet Ruh tarafından güçlendirilir ve kişinin içinde bulunduğu durumun ihtiyaçlarına uygun bilgece ve yararlı yollarla sunulur.
İyi bir pastör koyunlarına çobanlık etmek için bir ihtiyaç ortaya çıkana kadar beklemez; kilisede genel ruhsal bir atmosfer oluşturur. Bu atmosfer birliği korur ve kilisedekilerin genel ruhsal gelişimini destekler. İmanlıları kendilerini ve Rab’le ilişkilerini sorgulamaya yöneltmek1 böyle bir atmosfer kurmaya yardımcı olur. Diğer deyişle, iyi çobanlık imanlıların Rab’le yürüyüşlerini, kiliseye katılımlarını, kutsallık ve tanıklık düzenlerini irdelemelerine yol verir. İyi pastör imanlıların Tanrı’nın önünde hesap vermeden önce bu yaşamda neyin önemli olduğu üzerine odaklanmalarına yardım eder. Pastörün koyunlara, halkına yaklaşımı çok önemlidir. Topluluğunu evlerinde, iş yerlerinde, okullarında ziyaret eden pastörler topluluk üyeleriyle ilişkisinde daha derin ruhsal yönlendirişte bulunabilir ve onları teşvik edebilir.
İbraniler’in yazarı hepimizin zayıf olduğunu söyler. Bu nedenle, bilgisiz ve yoldan sapan insanlara sempati duyabilmekteyiz (İbr. 5:2). Tanrı’yı tanımak ve O’nun önderi olmak ihtiyaç içinde olanla ilgilenmek demek (bkz. Yer. 22). İnsanlar kilise önderinin yaklaşılabilir ve güvenilir olduğunu hissetmelidir. Pastörün Kutsal Kitap’a dayalı bilgeliği ve ihtiyatlığında emin olmalılardır. İnsanların duygusal ihtiyaçlarıyla ve günahla ilgili konularda bize danışmanlarını kolay hale getirmeliyiz. İnsanlar, hem günahın gücü ve kırıcı etkileri hem de insan olduklarını da anlayacak bir pastörün kendileriyle ilgilendiği konusunda güvende hissetmeliler. Topluluğuyla ilgilenen kişi, insanların içlerini döktükleri meselelerden ötürü şaşırmamalı ve şok olmamalıdır. “Topluluktakiler kendileri için hayati olan ihtiyaçlarını ifade etmeden önce, özel hayatlarının ortaya dökülme utancını yaşama riskinin karşısında alacağı yardım umudunu tartar.”2
“Bilgece ve Yararlı Yollarla”
Etkili pastör halkını da kendini de çok iyi anlar. Kendi isteğini öteki kişiye zorlamayacağı zamanları bilir. Aceleci davranırsak Tanrı’nın değil, insani çözümleri vurgulamış oluruz; Tanrı’nın kendi zamanında ve kendi yöntemiyle etkin olmasını sağlamaktan ziyade kendi yetkimizi dayatmış oluruz. Doğru zamanda doğru yanıtı verdiğini düşünerek kendiyle gurur duyan önder için bu önemli bir öğrenme noktasıdır. Ne yazık ki, birçok pastör için her an “konuşmak için doğru an”dır! Uzun vadede incinmiş birine hızlı yanıt vermekten ziyade Tanrı’nın yolunu bulmada destek olmak daha etkilidir.
Charles Ringma şunları yazar:
Yardım edenler kimi zaman yardım etme konusunda aşırı istekli olabilir. Danışmanlar sorunları çözmekte aceleci davranabilir. Ve tavsiyede bulunanlar çoğunlukla soruları doğru anlamadan yanıtlar sunmaktadır. Dahası, dindar insanlar çoğunlukla dinleyicinin benzer kaygılarının ve ihtiyaçlarının olup olmadığını önemsemeden, başkalarıyla yalnızca Tanrı’yla ilgili yardım tecrübelerini paylaşmaya heveslidir.
Bu nedenle, insanlara çözümleri dayatmadığımız konusunda dikkatli olmalıyız. Çözümler bulunmalıdır. Bir aşçının yemekleri hızla servis etmesi gibi sunulmamalıdır. Nouwen şu gözlemde bulunur: “Kimseyi böyle kişisel ve samimi bir yürek değişimine zorlayamayız, ancak böyle bir değişimin gerçekleşebileceği alan sunabiliriz.”
Böyle bir alan yaratmak, insanlara destek ve teşvik kadar zaman ayırmayı da gerektirir. Yeterli zaman ayırmak insanların sorularını teşhis etmek, acılarını deneyimlemek, öfkelerini açığa vurmalarını ve kırılmış beklentilerini ortaya çıkarmalarını sağlar. Ezber yanıtlar vermez, cevap ve yenilenme arayışındaki kişiyle birlikte, onun yolunda, onun hızıyla ilerlemeye yol verir.
Bu, doğrudan yardım sunulmayacağı ve her şeyin yardım isteyenin kontrolünde olduğu anlamına gelmez, elimizdeki imkânları (ortam, destek, yardım) birlikte çalıştığımız kişiler tarafından talep edildikçe sunduğumuz anlamına gelir.3
Hikmetli çoban, talimatın zaman zaman başlıca ihtiyaç olmadığını fark eder. Acı çeken biri açısından, onu dinleyen birinin olması, onunla dua edilmesi ve bazen sadece yanında olunması en iyi çobanlıktır. Gösterdiğimiz ilgiyi en iyi tanımlayan sözcükler şunlardır: yakın ve sevecen.4
İyi bir gözetmenlik kutsalların hem duygusal hem fiziksel hem de ruhsal ihtiyaçlarını öğrenmeyi içerir. Yardım etmeden önce, kişinin ne hissettiğini ve neyle mücadele ettiğini öğrenmek amacıyla dinleyici olmalıyız. Hedefi ıskalayarak Mesih’in yardımının etkisini azaltmayı istemeyiz! Fakat bazen birine nasıl yardım edeceğimizi bilmediğimiz ve bilemeyeceğimiz zamanlar olur. Çobanın acı çeken kişinin acılarına ve yüreğin ıstıraplarına ortak olması ve yalnızca Tanrı’ya güvenmesi gereken zamanlardır bunlar. O anlarda yapabilecek ve yapılması gereken tek şey çoğunlukla budur. Eyüp’ün arkadaşlarının ziyaretlerin ilk anlarında yaptıkları, her ne kadar konuşma ilerledikçe tutumları biraz değişse de, buna iyi bir örnektir (Eyü. 2).
“Kişinin İhtiyaçlarına Göre”
Hikmetli çoban, destek için kendisine gelene en faydalı yardım sağlamak adına yaklaşımını uyarlar. Farklı insanların farklı ihtiyaçları vardır, ayrıca insanların farklı zamanlarda farklı ihtiyaçları olur. Pavlus bunu 1. Selanikliler 5:12-14’te vurgulamıştır: “Size yalvarırız, kardeşler, boş gezenleri uyarın, yüreksizleri cesaretlendirin, güçsüzlere destek olun, herkese karşı sabırlı olun.”
Ruhsal Boyutlar
Yeni imanlı
İmana dayalı bir yaşam sürmek için yönlendirişe ve temellendirilmeye ihtiyacı vardır. İmanlılarla ve Mesih’le yeni ilişkisinin nasıl göründüğünü anlamaya ve paydaşlığa ihtiyacı var. Yeni imanlıyla birebir ilgilenmek, iman temellerinde gelişmesini ve gelişiminin bu önemli evresinde ihtiyaç duyduğu desteği almasını sağlar.
Zayıf imanlı
Yakın gözetmenliğe ihtiyacı vardır. İmanda yeni olabilir veya aklındaki şüphelerle mücadele ediyor olabilir. Onları Mesih’le özdeşleşmesinde güçlendirin ve cesaretlendirin. Hem başarısızlığını ve zayıflığını hem de Tanrı’nın lütfunu kabul etmesine yardım edin. Kendi zayıflığının bilincinde olunmasından Tanrı’nın hoşnut olduğunu bilmesi gerekir. Zayıflığın Tanrı’nın gücünün daha açık görüldüğü bir evre olduğunu anlamalarına yardımcı olun. Zayıf imanlıların kilisede hizmet etmelerinin birçok yolu vardır; sadece biraz daha teşvike ve belki de biraz daha eğitime ihtiyaçları var.
Olgun ve güçlü imanlı
Söz’ü işitmelerini sağlayarak çobanlık edilebilir. Onlara en iyi hizmet, onları hizmete dahil etmektir. İman yolculuklarında gelişmelerini, kilise ve dünyada daha etkin olmalarını sağlayan karşılıklı hesaplaşma fırsatı verin onlara.
İmanlı olduğunu iddia eden isyankâr
Hem kendi iyiliği hem de sürünün korunması için uyarı almalıdır. Galatyalılar 6:1 böyle bir insana nasıl yaklaşmak gerektiğini açıklar: “Kardeşler, eğer biri suç işlerken yakalanırsa, ruhsal olan sizler, böyle birini yumuşak ruhla yola getirin. Siz de ayartılmamak için kendinizi kollayın.” Kilise disiplini uyarıların son adımıdır. Disiplinin hedefi, söz konusu kardeşi Mesih’e geri kazanmaktır. Ancak disiplin aracılığıyla mutlaka değişeceğine dair hiçbir garanti yoktur. Her imanlı çobanlık edilmeyi hak eder ama bazıları çobanın rehberliğini reddeder.
İmanlı olmayan
Müjde’yi açık ve net, vicdanını ikna edecek şekilde duymaya ihtiyacı olandır. Samimiyetle ileri sürdüğü iddialar ve sorular özenle ele alınmalıdır. Mesih’in bedenini etkin görmesine, çeşitli yanıtlar elde etmesine ve iman, sevgi ve birliğin nasıl vücut bulduğunu görmesine olanak tanıyın.
Ailevi Durumlar
Evli Olmayan
Hem kilise hem de bekâr olanlar, bekâr yaşamın Tanrı’dan bir armağan olduğunu görmek üzere eğitilmelidir. 1. Korintliler 7 bize, Elçi Pavlus gibi evli olmayanların tümüyle Tanrı’nın çağrısı üzerine odaklanma fırsatına sahip olduğunu söylemektedir. Bekâr insan sık sık toplum tarafından uyumsuz görülme baskısıyla uğraşır. Bu nedenle kilise bekâr olanlara kendilerinin Tanrı’nın gözünde bir hazine olduklarını anlamalarını sağlayacak ölçüde değer vermeli ve desteklemelidir. Tanrı’nın bekârlığa bakış açısını anlamalarına yardım etmelidir (1Ko. 7). Kilisedeki bekârların her iki cinsle de iletişim kurma ve hizmet alanı bulma özgürlüklerine olanak tanıyın.
Nişanlı
Çiftler yaşam boyu evlilik bağını kurmadan önce evlilik öncesi danışmanlığı almaları tavsiye edilir. İyi bir evlilik öncesi danışmanlığı, nişanlı çiftin Tanrı’nın evlilik için tasarılarını anlamasına Tanrı’yı hoşnut eden bir evliliğe adım atmasına yardım eder. Evlilikteki roller ve maddi, yeni akrabalar, hizmet ve kiliseye katılım gibi meseleleri nasıl ele alacaklarını, bir aile kurma ve büyütme, boş zamanlar vb. gibi konulardaki beklentiler hakkında görüş alışverişinde bulunma fırsatı verir. Çift için esas hedef fikir ayrılıklarını çözümlemek için açık, saygılı iletişimi ve sağlıklı araçları öğrenmektir.
Evli
Evli çiftlerin problemlerine yardımcı olmak kapsamlıdır ve hepsini burada ele almak mümkün değil. Problemleri olan çiftlerin birbirlerini saygıyla dinlemeleri için eğitime ve teşvike ihtiyaçları vardır. Köklü problemleri belirlemek için desteğe ihtiyaç duyarlar (ve belki de evlilikte deneyimli olgun çiftlere). Gerek olduğunda eşlerle tek tek ve daha sonra birlikte konuşulmalıdır. Konuların üstesinden gelmek için her zaman Kutsal Ruh’un gücüne ve yardımına başvurun. Aynı zamanda onlara sorumluluklarını anımsatın. Çiftin çözüme yönelik kararlılık ölçüleri, problemlerle başa çıkabilme göstergesidir.
Duygusal ve Fiziksel İhtiyaçlar
Keder
Yakınlarını kaybeden insanların kederlerini yaşamak için zamana ihtiyaçları vardır; bu her birey için farklı olacaktır. Sağlıklı nitelendirilen keder yıllarca bile sürebilir. Sizin pastör olarak varlığınız sözleriniz kadar önemlidir. Waterhouse şöyle der: “Pastör Tanrı’yı temsil eder; kederli insanların yanlarında olmamaları onlara Tanrı’nın elini kendilerinden çekmiş hissi verir”.5 Kederli olanlara yakın kalarak, onların ağlamalarına ve duygularını ifade etmelerine olanak tanıyarak, acılarıyla empati kurarak yardım edebiliriz. Onlarla ve onlar için dua etmek, onları ihtiyaçlarını asıl anlayana yönlendirmeyi sağlar. Uygun zamanda onlara Mesih’in kendileriyle olduğunu, tesellisini ve sonsuz evimizin varlığının kesin olduğunu anımsatın. Unutmayın ki “zamanından önce söylenen gerçek acı verir.”6
Acı
Evlerinden ayrılamayanları ihmal etmemeye özen gösterin. Onları ziyaret edin ve başkalarının ziyaret etmeleri için de ayarlamalar yapın. Kiliseyi “birbirlerinin yüklerini taşımak” üzere eğitin. Ziyaretinizde kendi yaşamınızı paylaşmaktan kaçınmayın; eve mahkûm olanlar onlara dış dünyadan haberler getirmenizden hoşnut olacaktır. Onlarla ve onlar için dua edin. Uzun süredir acı duyanlar çoğunlukla “neden” sorusunu sorarlar. Onları acı çektiklerinden ötürü suçlamayın. Eyüp gibi, sıklıkla neden acı çektiğimizi bilmeyiz, ancak Eyüp gibi imanlıya yaraşır bir yanıt arayabiliriz. Tanrı’nın onları unutmadığına dair onlara güvence verin. Onlarla birlikte Kutsal Yazılar’ı okuyun. Tanrı’nın vaatleri ve tesellileri, onların umut dayanaklarıdır. Uygun zamanda, Tanrı’nın şu anda yüreklerinde ve yaşamlarında ne yaptığıyla ilgili fikirlerini sorun onlara (örneğin, dayanmayı öğreniyor veya Tanrı’ya bağlı kalmaya devam ediyor gibi). İmanlarında güçlü kalmaları için onlara destek olun.
Depresyon
Depresyon, çoğunlukla temelde yatan nedenlere dayalıdır. Kimi zaman fiziksel bir nedendir, kimi zaman da geçmişinden bir istismar olayı, suçluluk, köklenmiş bir öfke, kin, kayıp, büyük yaşam değişimleri veya yalnızlaşma duygusal duygu durumu bozukluğuna neden olabilir. Depresyonda olanlar, duygularını etkileyen ruhsal nedenleri anlama konusunda desteğe ihtiyaç duyarlar. Onları dinleyin. Köklenmiş nedenlerin üstesinden gelmeye ve yaşamı Tanrı’nın bakış açısından görmeye gayret ederken onlara destek olun. Tanrı’nın yardım edeceğine dair güvence verin. Ancak iyi hissetme süreci zaman alacaktır. Yüreklerinde Tanrı’nın etkin olmasına olanak tanımalarına teşvik edin. Sağlıklarını geri kazandıracak gündelik aktivitelere teşvik edin: düzenli ve iyi beslenme, egzersiz, müzik dinlemek gibi. Klinik depresyon kapsamına girenleri profesyonel Hristiyan danışmanlığına yönlendirin.
Ekonomik Problemler
Ekonomik problemler veya iş kaybı kişinin umudunu ve özgüvenini çabucak söndürebilir. Her şeye rağmen, bu dönem kişinin sağlayış konusunda Tanrı’ya güveninin gelişebileceği bir dönem olabilir. Tanrı’nın onlarla ilgilendiğine dair işaretleri gösterin ve yeteneklerine güvenmeye teşvik edebileceğiniz yollar bulun. Ekonomik açıdan depresyon yaşayanlar iş eğitimine veya iş bulma desteğine ihtiyaç duyabilir. Kimileri işle ilgili yeni tutumlar ve alışkanlıklar edinmeye ihtiyaç duyuyor olabilir. Gerek duyulursa, paralarına iyi kâhyalık etmeleri konusunda onlara yardımcı olun.
Uzmanlarla Birlikte Çalışmak
Pastör kimi zaman insanları profesyonel yardım sunanlara yönlendirebilir (psikologlara, doktorlara, avukatlara). Uzman yardımı gerektiren sorunlar klinik depresyon, manik depresiflik, intihar düşünceleri, cinsel istismar ve diğer şiddet türlerini içerebilir. Eğer pastör hizmetinin anlaşılmadığını veya uygulanmadığını, kişinin iyileşeceğine durumunun çok kötüye gittiğini, kişinin ihtiyaçlarını veya bildiklerini anlatmadığını fark ediyorsa başka yerlerden yardım alma zamanı gelmiş demektir.
Zihinsel hastalıkları olanların aileleri için dua etmeyi ihmal etmeyin. Önyargıları ve anlayışlarının körelmesi onları çoğunlukla insanlardan izole eder. Onlara yardımı dokunacak bir kaynak olarak, Dr. Steven Waterhouse’un Tanrı’nın Gücüyle: Zihin Hastası Aileleri İçin Bir Hizmet (İstanbul: Haberci Yayınevi, 2018) kitabını öneririz.
• • •
Sağlıklı kilise, birbirleriyle ilgilenen üyelerle mümkündür. Kilisedeki herkes er geç pastörün gözetmenliğine ihtiyaç duyar. Bu göreve ve sorumluluğa sevinç ve umutla girişelim, birbirimizden minnet dolu yüreklerle bu hizmeti alalım.
- 1Charles Bridges, The Christian Ministry (Carlisle, Pennsylvania: Banner of Truth Trust, 1967), 354
- 2Stephen P. Greggo, “Counseling Care and Evangelical Pastoral Leadership,” Trinity Journal, Cilt 35, No. 2 (Sonbahar 2014), s. 276.
- 3Charles Ringma, Dare to Journey with Henri Nouwen (Colorado Springs, Colorado: Pinon Press, 2000), Kindle konumu: 1236/1765.
- 4Bridges., s. 353.
- 5Steven Waterhouse, Life’s Tough Questions (Amarillo, Texas: Westcliff Press, 2005), 150.
- 6Maria Egilsson, “Acı Çeken Biriyle Konuşurken…”, e-manet, Sayı 53 (Ocak-Mart 2019), s. 24.
