Kutsal Ruh, “Üçlübirlik’in utangaç üyesi” olarak adlandırılmıştır.1 İsa Ruh’u tanımlarken, “Kendiliğinden konuşmayacak, yalnız duyduklarını söyleyecek” (Yuhanna 16:13) demiştir. Ancak Ruh’un dünyadaki eylemi ve imanlının yaşamında Ruh’un hizmeti göz ardı edilmemelidir. O’nun eylemi, dünyanın Tanrı’nın isteğini gerçekleştirmede ve yaşamlarımızı değiştirmede önemlidir. Bu, Kutsal Ruh’u ele alan bir dizi makaleden biridir. Bu makaleleri okumanın sonucunda imanlıların Üçlübirlik’in bu utangaç üyesini çok daha takdir edeceği umulmaktadır.
Kutsal Ruh bir kişi midir? Yoksa sadece bir güç müdür?
İhsan: Elçilerin İşleri 1:8 ayetinde, “Kutsal Ruh üzerinize inince güç alacaksınız” diye yazmaktadır. Ancak ayetin devamında bu gücün bir amaçla, Mesih’e tanıklık etmeleri amacıyla onlara verileceği ifade edilmektedir. Bir amaç söz konusu olduğundan, gücü veren varlığın bir kişi olduğu söz edilebilir. Çünkü kişi eylemde bulunan, hak ve sorumluluk ya da yetkisi olan, duygu ve eylemle karşılık verebilen bir varlıktır.
Kutsal Ruh’un kederlendirilmemesi buyurulmuştur (Ef. 4:30). Bu duygusal tavır bir kişinin tepkisidir. Kutsal Ruh’a yalan söylenebilir (Elç. 5:3); O’na karşı günah işlenebilir ve bu günah Kutsal Ruh’u incitebilir (Yşa. 63:10).
Kutsal Ruh çeşitli eylemleri ve sıfatları aracığıyla da bir kişi olduğunu göstermiştir. İmanlıları yönetir (Rom. 8:13; Gal. 5:16), yaşam verir (Rom. 8:2), yaratılış sırasında etkin olmuştur (Yar. 1:2), her şeyi bilir (1Ko. 2:11), her yerdedir (Mez. 139:7-8), sonsuzdur (İbr. 9:14), iradesi vardır (1Ko. 12:11), yol gösterir (Gal. 5:25), yardım eder (Zek. 4:6; Yu. 14:26), öğretir (Yu. 14:26), özgürleştirir (2Ko. 3:17-18), buyruk verir (Elç. 8:29). Bir gücün bütün bunları yapabilmesi olası değildir. Ancak kişisel niteliklere (duyguya, amaca, bilgiye, iradeye, yaratıcılığa vb) sahip biri bu özelliklere sahip olabilir.
Kutsal Ruh, Baba ve Oğul karşısında üçüncü öneme sahip bir varlık değildir. Matta 28:19 ayetinde Üçlübirlik’in eşit bir kişisi olarak sayılmıştır. Bütün bu nedenlerle Tanrı olarak saygıya layıktır.
Ken: Biraz teknik de olsa, Grekçe gramer bu konuda önemli bir ipucu verir. İsa Mesih, Kutsal Ruh’tan bahsederken kimi yerde ya Grekçe kelime pneuma kullanır ya da onun zamirini kullanır (Yu. 15:26; 16:13-14). Pneuma kelimesi nötr olduğu için Grekçe gramere göre karşılığı olan zamirin de nötr olması lazım. Ama yukarıdaki 3 ayette eril ‘ekeinos’ kullanılır. Bu gramere aykırı kullanım Ruh’un kişiliğini vurgular.
Kutsal Ruh’un Eski Antlaşma’da döneminde hizmeti var mıydı? Neydi?
Ken: Kutsal Ruh’un Eski Antlaşma’da mevcut olmama durumu yok. Ruh, yeryüzünün yaratılışında mevcuttu ve dahildi (Yar. 1:2; Mez. 104:30; Eyü. 26:13). Ruh, peygamberlerde ve peygamber aracılığıyla etkin olarak (2Sa. 23:2; Hez. 2:2; 8:3; 11:1; Mik. 3:8) Kutsal Yazılar’ın esinlemesinin ardındaki ana karakterdi (2Pe. 1:21). Hatta bir keresinde Ruh, Tanrı’dan bir mesaj iletmek için sahte bir peygamberin üzerine bile indi (Say. 24:2-3).
Ruh seçici bir şekilde belli başlı Eski Antlaşma imanlılarında yaşadı, onları çeşitli hizmet eylemleri için güçlendirdi (Say. 27:18-19). Bu hizmet eylemleri, yönetim ve inşaat kadar farklıydı (Çık. 31:3-5). Ruh’un güçlendirmesi, Eski Antlaşma’da geçen belli başlı kişileri diğerlerinden ayırdı; bu kişilerin yetenekleri ve rolleri Ruh vergisi olarak bilindi (Yar. 41:38). Bu daimi bir ikamet değildi, İsrail halkı yönetimde, hizmette ve savaşta ihtiyaç duyduğu tekrar verilirdi (Hak. 2:18; 3:10; 6:34, 14, 6, 19; 1Sa. 16:13).
Ruh, Tanrı’nın önce Buluşma Çadırı’nda ve daha sonra Tapınak’ta bulunması aracılığıyla toplu olarak “İsrail’de” ikamet etti. Tanrı İsrail çocuklarına “Sizinleyim” dediğinde, mevcut varlığı, Ruhu Buluşma Çadırı’nda ya da Tapınak’ta gözle görülür halde kendini gösterdi. Çıkış 25:8-9 Buluşma Çadırı Tanrı için bir “habitat” olarak tanımlanır. Çıkış 40:34-38, Buluşma Çadırı’nda yaşamak üzere gelen Tanrı’nın görkeminden bahseder (krş. Hag. 2:2-5). Tanrı’nın mevcut varlığı, İsrail’deydi. İbranicede “–de” hali, Ruh’un Yuhanna 14:17’deki eyleminin tanımlamasıyla hoş bir şekilde uyum sağlayan “-ile / arasında” anlamına gelir. Tanrı’nın aralarında bulunması, antlaşmasının koşullarına uygun olarak kutsallıkta yürümeleri adına İsrail için motive edici bir etmendi (Çık. 31:13).
Eski Antlaşma’da yer alan Yeni Antlaşma referansları, Kutsal Ruh’un hizmetini vurgulamaktadır. Yeni Antlaşma’nın “farklı” tabiriyle tanımlanması, Kutsal Ruh’un Yeni Antlaşma’da hizmetinin de farklı olacağına dair çıkarımın işaretini vermiştir (bkz. Yer. 31:31-34; Hez. 11:19, 20 ve 36:22-27).
Birçokları, dinleme ve itaat etme yetisini vurgulayan Eski Antlaşma’daki “yüreğin sünnet edilmesi”nin (örn., Yas. 30:6; Yer. 4:4; 6:10; dipnotlara bkz.) Yeni Antlaşma’daki “yeniden (yukarıdan) doğma” veya yeni doğuşun dengi olduğuna inanmaktadır. Yeni Antlaşma’da bu değişim, günahın ölümünden yeni yaşama gelmek olarak tanımlanmaktadır (Yu. 3:3-8; Ef. 2:5; 1Pe. 1:22-23). Hem Eski hem de Yeni Antlaşma’da Tanrı’nın Ruhu iman etmiş olanlara, verdiği yeni yaşamla itaat etme yetisi sağlamıştır. Yeni Antlaşma’daki “yeni yaşam” bağlamı dopdolu bir ifade taşımaktadır. Yeni yaşam, Ruh’un diğer hizmetleri ve Mesih’in ölümü ve dirilişinden ötürü, kurtuluş tarihinin ileri yönelik olması sayesinde, daha derin yollarla bilinmektedir. Lakin Eski Antlaşma’da Ruh’un ‘yeniden doğuş’ eylemi de bugünkü kadar etkindi.
Kutsal Ruh’un Yeni Antlaşma çağındaki hizmetleri nelerdir? Ruh’un bir imanlının yaşamındaki rolü nedir?
Ken: İsa, Kutsal Ruh’un Tanrı tarafından gönderileceği beklentisindeydi (Yu. 14:14-17, 26; 15:26; 16:7-13). Ruh, Mesih’in ölümü ve dirilişinden önce verilmedi (Yu. 7:37-39) ve Ruh’un verilişi Mesih’in öğrencileri için statülerinde bir değişiklik anlamına geliyordu. Ruh onlarla “birlikte” olmasına rağmen (Eski Antlaşma’da olduğu gibi), bu verilişten itibaren onlarda olacaktı. Elçilerin İşleri 1:6-8’de Mesih, öğrencilerine Kutsal Ruh’un gelişini beklemelerini söylemiştir. Bu vurgu, Ruh’un Yuhanna 20:20-23’teki gelişinin İsa’nın Yuhanna 14:16’dakinin vaadinin yerine gelmesi olduğu ihtimalini saf dışı bırakmaktadır. Elçilerin İşleri 2’de Pentikost Günü Ruh’un gelişi, Ruh’un Yeni Antlaşma hizmetlerinin başlangıcına imzasını atmıştır. Petrus, Elçilerin İşleri 11:15-16’daki sözleriyle bunu doğrulamıştır.
Öyleyse Ruh’un Yeni Antlaşma hizmetleri nelerdir? Ruh’un imanlının yaşamındaki etkinliğinin boyutları aşağıda tanımlanmakta ve ele alınmaktadır:2
Vaftiz (Mat. 3:11; 1Ko. 12:13; olası ayetler: Rom. 6:3; Gal. 3:27 ve Kol. 2:12)
Vaftiz, bir özdeşleşme sürecidir; kişi vaftiz edildiği kişiyle birlikte anılır. Ruh vaftizi, bizi Mesih’le ve Mesih’in bedeniyle özdeşleştirir (1Ko. 12:13). Bazı kiliseler, Ruh’ta vaftizi (ya da Ruh ile vaftizin) lütfun ikinci eylemi, Mesih’e inançtan sonra meydana gelen bir şey olarak öğretir. Elçilerin İşleri’nde Ruh’un vaftizinin inançtan sonra meydana geldiğine dair bazı örnekler bulunmasına rağmen, Elçilerin İşleri’ndeki bu eylem sıralaması tutarlı değildir.3 Aslında bu ayetler için bir başka açıklama yararlıdır. Ruh’un vaftizi, o dönemde Tanrı tarafından kurtarılacağı düşünülmeyen kişilerde kendini bazı gözle görülür işaretlerle göstermişti. Bu “işaretler”in bu kişilerde kendini göstermesiyle birlikte Tanrı’nın onları gerçekten de kurtardığı açıkça görülmüştü.
Daha fazla yardımcı olması için Twelftree’nin güzel açıklamalarına bakınız.4
Mühürleme (2Ko. 1:22; Ef. 1:13; 4:30)
Ruh’un kendisi mühürdür. Antik dünyada mühürler, sahipliği, hakiki oluşunu ve güvenliği göstermek için kullanılıyordu. İmanlıda mühür olarak Ruh, imanlının Tanrı’yla ilişkisinin güvende olduğunu göstermektedir. Bu ilişki gerçektir (eksik değil, tamdır). Kutsal Ruh’un mühürlemesi, imanlıya Tanrı tarafından sahip çıkıldığını, O’na ait olunduğunu göstermektedir. 2Ko. 1:22’de Kutsal Ruh’a, bir işlemin tamamlanmasına garanti vermek için önden ödenen bir şey denmektedir. Bu bağlamda Ruh’un imanlının yaşamındaki varlığı, şu andaki kurtuluşun gelecekte tamamlanacağını garantilemektedir.
İçinde yaşama (Yu. 14:16-17; Rom. 8:9; 1Ko. 6:19)
Tanrı’nın Ruhu, tıpkı tapınakta yaşamış olduğu gibi, imanlıda yaşamaktadır. Böylece hem imanlı bireysel yönden hem de imanlılar topluluk olarak (1Ko. 6:19; 3:16) Tanrı’nın tapınağı olarak adlandırılmaktadır. Ruh’un imanlıda yaşaması, kutsal bir yaşam sürmemiz, tanıklık etmek, dua ve yönlendiriş vb. için bizlere güç ve bilgelik sağlamaktadır (Elç. 1:8; Rom. 8 ve Gal. 5; Ef. 5:15-18).
Doldurma (Ef. 5:18)
Ruh’un doldurması hem bireysel hem de toplumsaldır. Ruh’un doldurmasının dışavurumu, övgü ve tapınmada olduğu gibi (5:19-21’deki sözler de Ruh’la dolmanın sonuçlarını anlatır), imanlının ilişkilerinde ve hizmetinde, hikmetli ve itaatli seçimlerinde görülmektedir. Kutsal Kitap’ta Ruh’un doldurması genellikle sözlü hizmete yol açar (örn. Elç. 4:31). Ruh’la doldurulmak, O’nun kontrolü altında olmak, benlik tarafından nitelendirilmenin tam aksi olarak Ruh tarafından biçimlendirilen bir yaşam sürmektir.
Yeniden (yukarıdan) doğma (Yu. 3:3-8; Ti.3:4-6)
Yeniden (yukarıdan) doğma, günahları içinde ölü olan imansıza yeni yaşamın yani “Tanrı yaşamının” verilmesine işaret etmektedir. Yeniden (yukarıdan) doğmaya genellikle “yeniden (yukarıdan) doğuş” ya da “ruhsal doğum” denmektedir. Bu yeniden (yukarıdan) doğmanın bir sonucu olarak imanlı, tamamen yeni bir yaratık olur (2Ko. 5:17; Gal. 6:15). İmanlının hem Tanrı’nın işini onurlandırmak hem de yeni kimliğine ihanet etmemek için bu yeniden doğuş gerçeğine uygun yaşaması gerekir.
Aydınlanma (1Yu. 2:20,27; 1Ko. 2:14-16)
Ruh’un hizmeti, imanlının Kutsal Yazılar metnini anlamasını ve daha muhtemel olarak uygulamasını sağlar. İmanlı Söz’ü insanın sözü olarak değil, Tanrı’nın sözü olarak kabul eder, itaat ve dikkatli bir uygulamayla karşılık verir (1Se. 2:13; krş. Yşu. 1:8).
Bir imanlı Kutsal Ruh’u ne zaman ve nasıl alır?
Ken: Ruh’un mühürlemesi, imanlıda yaşaması, vaftiz etmesi ve yeniden doğuş hizmetleri, kurtuluşta gerçekleşir ve tamamlanır. Efesliler 1:13’ün grameri, mühürlemenin iman etme zamanında gerçekleştiğini gösterir. İmanlı olmak için birey, Rom.8:9’a göre Ruh’u alır, “içinde Mesih’in Ruhu olmayan kişi Mesih’in değildir.” Bu hizmetlerin tüm imanlılar için gözle görülür açık, tutarlı şekilde gerçekleştiği başka bir zaman yoktur. İmanlı tek bir kere vaftiz edilir, mühürlenir, yeniden doğar ve içinde yaşanır, kalıcı ve ebedi olarak. Gal.3:2-3’teki sözler bunu destekler.
Ruh’un bu hizmetleri imanlıyı gündelik olarak nasıl etkiler?
Ken: Ruh’un imanlının yaşamındaki etkinliği (içinde yaşaması, mühürlemesi, vaftiz etmesi ve yeniden doğuş) denenme ve ayartılma karşısında imanlıya güven sağlayarak, koruma ve kimlik kazandırır. İmanlıda yaşayan Ruh O’nun meyvesini üretir (Gal. 5:22-24), dua ve tanıklık için kudret verir (Elç. 1:8; Rom. 8:26; Ef. 6:18-19). Ancak Ruh’un eyleminin belli başlı boyutları, Yeni Antlaşma’da Ruh’la özdeşleştirilen buyruklarla koşulludur. İmanlıya Ruh’un denentiminde yürümesi söylenmektedir; bu yürüme Ruh tarafından aydınlatıldıkça imanlının itaat etmesi anlamına gelir (Gal. 5:16-18). İmanlı, Ruh’u kederlendirmemelidir. Bu en azından dille işlenen günahlardan kaçınmayı, günahları itiraf etmeyi ve kutsallıkta yürümeyi (Ef. 4:29-30; 5:2-15) içermektedir. Buna ek olarak imanlı, Ruh’u söndürmemelidir (1Se. 5:19). İmanlı cemaatte peygamberlik hizmeti anlamında Ruh’un işini engellememelidir.
Kutsal Ruh imanlılara her gün yol gösterir mi? Nasıl?
İhsan: “Tanrı’nın Ruhu’yla yönetilenlerin hepsi Tanrı’nın oğullarıdır” (Rom. 8:14). Kutsal Ruh bu yönetim işini nasıl yapmaktadır? Kutsal Ruh tarafından yazdırılan (2Pe. 1:21) Kutsal Kitap, bütün imanlıların gündelik yaşamında onları donatmak için etkilidir (2Ti. 3:16-17). İmanlı Kutsal Yazılar’daki ilkeler doğrultusunda yaşamını yönlendirebilir (Mez. 119:59, 105).
Kutsal Ruh’la dolu olmak imanlılara buyurulmuştur (Ef. 5:18). Bunun yolu tapınmak, Kutsal Kitap okumak, dua etmek, şükretmek ve imanlılar topluluğuna bağımlı olmaktır (Ef. 5:19-21). Ayrıca doğruluk, huzur ve sevinç Kutsal Ruh’la dolu olmanın işaretleridir (Rom. 14:17). Bütün bunlardan uzakta doğruluktan uzak bir yaşamı seçenler, esenlik ve sevinçten yoksun kalacak ve Kutsal Ruh’u kederlendireceklerdir (Ef. 2:17-30). Her Mesih imanlısı Rab’bi neyin hoşnut ettiğini bilerek (Ef. 4:10), Rab’bin isteğini yerine getirmeye çalışarak yaşamalıdır. Esenlik ve sevinçten yoksun hissedenler kendilerini sınamalı ve nerede doğruluktan uzak olduklarını fark ederek tövbede yaşamalıdırlar.
Eğer imanlılar bunları her gün yaparsa Kutsal Ruh da her gün yol gösterir.
Ken: Kutsal Ruh’un yönlendirişinde yukarıda dendiği gibi Kutsal Kitap ön planda. O vicdanımızı eğitiyor. Açık ve net Kutsal Kitap ayetlerine itaat etmemiz son derece önemli. Anlaşılan Tanrı bunlara ağırlık verir yönlendiriş olarak. Kutsal Ruh da dua hayatımızı yönlendirir, dualarımız da Tanrı’nın isteğini öğrenmek konusunda önemlidir (Rom. 8:26). Ayrıca Rom.12:2’deki “ayırt etmek” fiili, seçimlerinizi düşünüp tartmamızın önemini vurgular. İki yol daha da vardır: Kutsal Ruh başka insanların düşüncelerini, danışmanlığını kullanır, imanlının hayatında olup bitenleri de biçimlendirerek kararlarını belirler (örn., Elç. 16:5-7; belki Flp. 3:15-16). Bu konuda nihai olarak Tanrı’ya güvenmemiz, O’nu beklememiz son derece önemlidir.
Kutsal Ruh imanlı olmayan için bir şey yapar mı? Nasıl?
İhsan: Mesih İsa öğrencileriyle birlikte ölümünden önce son defa yemek yediği zaman bu konudan söz etmiştir.
Size gerçeği söylüyorum, benim gidişim sizin yararınızadır. Gitmezsem, Yardımcı size gelmez. Ama gidersem, O’nu size gönderirim. O gelince günah, doğruluk ve gelecek yargı konusunda dünyayı suçlu olduğuna ikna edecektir: Günah konusunda, çünkü bana iman etmezler; doğruluk konusunda, çünkü Baba’ya gidiyorum, artık beni görmeyeceksiniz; yargı konusunda, çünkü bu dünyanın egemeni yargılanmış bulunuyor” (Yu. 16:7-11).
Dolayısıyla imanlı olmayanlara Kutsal Ruh tarafından günah, doğruluk ve yargı konusunda suçlulukları gösterilecektir.
İmanlı olmayanlar günah konusunda suçludur, çünkü insanları günahtan tek kurtarabilecek olan İsa Mesih’e (Elç. 4:12; Yu. 14:6) iman etmemişlerdir. Kutsal Ruh onları doğruluk konusunda da suçlar; çünkü doğruluk için tek gerçek örnek Mesih’tir. İnsanlar iman edince Mesih sayesinde Tanrı huzurunda doğru sayılırlar (2Ko. 5:21). İsa göğe çıktıktan sonra imanlı olmayanları doğruluk konusunda ikna edebilecek olan tek Kutsal Ruh’tur. Yargı konusunda olan suçlama ise İsa Mesih’in çarmıhtaki zaferiyle ilgilidir. Çarmıhta İsa bu dünyanın egemeni olan İblis’i yendi. İnsanlar eğer İsa’ya iman ederek bu zaferi paylaşmıyorlarsa, İblis’in yenilgisini paylaşacaklardır. İblis’in yargılanmış olması imanlılar için zaferi iman etmeyenler için ise mahkumiyeti ifade eder.
Kutsal Ruh insanlarda bu etkinliği sergilemeseydi hiç kimse kurtulamazdı. Yine de bu etkinlik sonsuza dek sürmeyecektir. Bu nedenle herkes iman etmekte acele etmelidir. “Uygun zaman işte şimdidir, kurtuluş günü işte şimdidir” (2Ko. 6:2).
Ruh’un yeteri kadar değer vermediğimiz bir hizmeti var mı?
Ken: Kutsal Ruh’un hizmeti fazlaca sıklıkla imanlılar tarafından azımsanır; benliğin gücüyle yaşanmış bir yaşamın sonucudur bu. İmanlının yaptığı her şey Ruh aracılığıyla yapılır, benlik tarafından yapılabilecek ya da yapılması gereken hiçbir şey yoktur (krş. Gal. 3:3). Bazıları da Kutsal Ruh’u öyle abartılı vurgular ki, böylece İsa’yı azımsarlar. En büyük sevinci Kurtarıcı’yı yüceltmek olan Ruh için korkunç bir şey olurdu bu (Yu. 16:14)! Ancak, öznel olarak, tamamlanmış, bitmiş, kalıcı ve ebedi hizmetlerin en sıklıkla azımsanan hizmetler olduğunu söyleyebilirim. “Yapılmış olana” değil, günlük olarak gerçekleşene, Ruh’un gücünün şu anki deneyimlerimize odaklanmaya eğilimliyiz. Yine de bu tamamlanmış hizmetler günahkâr, ıstırap veren ve ayartı dolu bir dünya karşısında kimliğimizi, güvenlik ve güvence hissiyatımızı sürdürmemiz için mükemmel yeterliliktedir.
- 1Frederick Dale Bruner ve William Hordern, The Holy Spirit: Shy Member of the Trinity. Minneapolis, Minnesota: Augsburg Publishing House, 1984.
- 2Bu konu için birkaç yararlı kaynak: Paul Enns, The Moody Handbook of Theology (Chicago: Moody Press, 1989), sf. 245-286; Steven Waterhouse, Not by Bread Alone (Amarillo, Teksas: Westcliff Press, 2009), sf. 229-268; Daniel Wallace ve M. James Sawyer, editörler, Who’s Afraid of the Holy Spirit? (Dallas, Teksas: Biblical Studies Press, 2005).
- 3Steven K. Mittwede, “Elçilerin İşleri’nin Buyrukçu Teolojik İçeriği Var mıdır?”, e-manet, Sayı 5, Ekim-Aralık 2004, s. 9-12.
- 4Graham Twelftree, People of the Spirit (Grand Rapids, Michigan: Baker Academic, 2009).
