Makaleler: Tarih
Makaleler: Tarih
Tarih makaleleri Kutsal Kitap'taki tarihi arka plan, Hristiyanlık tarihi ve kilise tarihi hakkındaki bilgileri içerir.
Tarih
Dönüm Noktaları Serisi
İnsan nereye gittiğini ancak nereden geldiğini anlayarak tespit edebilir. Bundan dolayı bir Hristiyan olarak inancının tarihi gelişimini bilmek çok önemlidir. ABD’deki Wheaton Üniversitesinde kilise tarihi profesörü olarak görev yapan Dr. Mark Noll’un Turning Points: Decisive Moments in the History of Christianity (Grand Rapids, Michigan: Baker Academic, 2001) başlıklı kitabının Türkçe derlemesi olan bu makale serisi, Türk Hristiyan’ına kilise tarihinde olan kilit olayları anlaşılır bir şekilde açıklayıp günü ve inancının hedefine olan katkılarını açıklar.
Tarih
Hristiyanlar ve İlk Hastaneler
Modern Batı, antik Yunanistan ve Roma’ya çok şey borçludur, buna anayasal hukukun yapı taşları ve akademik kolların geleneksel kategorileri de dahildir. Bizim bilimsel terimler bile Grekçe ve Latinceden gelir. Ne var ki, modern Batı uygarlığına hastaneleri Grek Roma dünyası vermedi. Bu kurumlar ilk olarak İ.S. 4. yüzyılda Roma İmparatorluğu’nun Yunan (doğu) yarısındaki Hristiyan kiliseleri tarafından örgütlenerek ortaya çıktılar.
Tarih
Hristiyanlığın Kayıp Tarihi: Doğu Kiliselerinin Yükselişi, Bin Yıllık Altın Çağı ve Çöküşü
Kilise tarihini okuyanlar genellikle Hristiyanlığın Batı dünyası, yani Avrupa ile bir görür. Ancak, dünya tarihi sadece Avrupa, Büyük Britanya ve Kuzey Amerika’da yaşanan olaylardan ibaret değildir. Kilise aslında on üçüncü yüzyıla kadar Asya ve Afrika’da daha güçlü idi, daha çok alime sahip idi ve günümüzün müjdecilerini kıskançlıktan delirtebilecek kültürlerarası bir hizmete sahip idi. Philip Jenkins bize bunu 2008 tarihli The Lost History of Christianity: The Thousand-Year Golden Age of the Church in the Middle East, Africa, and Asia—and How It Died başlıklı kitabında hatırlatıyor. Ama bundan ötesi, Jenkins bize bu kilisenin yıkımının analizini yapar. Günümüzün Hristiyanlığının karşılaştığı olumsuz mukavemet ve zulme nasıl cevap verebileceği hakkında önerilerde bulunur.
Tarih
İznik-İstanbul İman Bildirgesi Ekseninden İsa Mesih’in Tanrısal Oğulluğu
Konstantin yayınladığı Milano Fermanı (313) ile Hristiyanlara tolerans gösterilmesini resmi olarak onayladı. Bu yeni durumun ilk sonuçlarından biri Hristiyanların teolojik meselelere daha odaklanması oldu. Dördüncü yüzyılın en büyük teolojik meselesi İsa Mesih’in tanrısal kimliği konusu oldu. Neredeyse bütün dördüncü yüzyıl boyunca bu mesele Hristiyanlar arasında tartışıldı. İsa Mesih’in tanrısal kimliği gerçeği, Sabelliusçuluk (Modalizm) ve Ariusçuluk teolojik yaklaşımları tarafından saldırı altındaydı. Fakat bu saldırılar, Hristiyanları doğru öğretiyi savunmaya yönlendirdi ve dördüncü yüzyılda büyük Hristiyan Babalarının ortaya çıkmasına neden oldu.
Tarih
Kilise’nin Cep Tarihi: Modern Çağda Kilise
Bingham, kilise tarihinin 17. yüzyıldan günümüze kadar ele aldığı çalışmasında Hristiyanlığın yayılması ve modern kiliseyi etkilemiş akım ve fikirler üzerinde durur.
Tarih
Kutsal Kitap’taki Kitapların Yazılış Tarihleri: İki Tablo
Kutsal Kitap tek bir yapıt olmasına rağmen 1500 senelik süreçte otuz beşten fazla kişi tarafından yazılmıştır. Hristiyanlar olarak bu insanların Kutsal Ruh’tan esin aldığını ve böylece Tanrı’nın kusursuz sözlerini kaydettiğini kabul ederiz (bkz. 2Ti. 3:16; İbr. 1:1; 2Pe. 1:20-21). Tanrı Kutsal Kitap’taki sözleri belirli kültürel ve tarihsel ortamları kullanarak esinledi. Bundan dolayı iyi bir yorumcu doğru bir yoruma varabilmek üzere kitabın ne zaman yazıldığını bilmelidir. Yazılış tarihlerini bulmayı kolaylaştırmak amacıyla bu makalede sunulan iki tablo hazırlandı.
Tarih
Luther, Zwingli ve Calvin’in Sakrament Anlayışı
Zwingli ve Luther arasındaki ilişki, Rab’bin Sofrası ve birbirlerine yazdıkları polemik yazıları ile meşhurdur. Anlaşmazlık, Komünyon metinlerini temelde farklı şekillerde yorumladıkları için; Tanrı Sözü’nün anlaşılması, maddi dünyanın nesneleriyle ilişkisi, Mesih’in kişiliği ve varlığı, kilise gibi pek çok konuda temel teolojik yorum alternatifleri nedeniyle ortaya çıkmıştı. Zwingli ile Luther’in (uzlaşmaz) teolojik yaklaşımları Rab’bin Sofrası tartışmasına da yansımıştır. Bugünkü konumuz “Sakramentler konusunda Reformcu ve Lutherci anlayış” olacaktır. Bu konuyu ele almak üzere kısaca tarihsel bir genel bakış sunacağım ve ardından farklı Sakrament anlayışına baktıktan sonra Rab’bin Sofrası’nı örnek alarak farklı Tanrı anlayışlarını ele alacağım. Çünkü Tanrı’nın farklı anlayışlarının zirveye ulaştığı yer burasıdır.
Tarih
Melanchthon’un Aklanma Doktrini
“Wittenberg Reformu’nun ikinci direği” olarak da bilinen Philipp Melanchton (1497-1560) çoğu zaman Luther’in gölgesinde kalsa da Reform’a çok katkısı olmuştur. Melanchthon’un etkisi o kadar büyüktür ki Schröder şöyle yazar: “Wittenberg Reformu’nun Avrupa’da yayılmasına Luther’in teolojik yazılarının mı yoksa Melanchthon’un teolojik yazılarının mı daha fazla katkıda bulunduğunu söylemek zordur.” Araştırmalarda, “uysallık, teolojik derinlikten yoksunluk, papalığa yakınlık, doktrinsel tartışmalarda uyumluluk ve Luther’in pozisyonundan uzaklık” ile suçlandığı için sıklıkla olumsuz tasvir edilen bu adam, bu makalede daha yakından incelemek istediğim kişidir. Daha doğrusu onun aklanma doktrinini inceleme amacındayım. Çünkü “Martin Luther’in Wittenberg Reformu’ndaki en yakın çalışma arkadaşı, günah çıkarma yazılarının çoğunun yazarı, çeşitli dini tartışmalarda bir lider, kilise organizatörü ve evrensel bir bilim adamı” olarak Reform’un en önemli isimlerinden biriydi.
Tarih
Nüfus Sayımı ve İsa’nın Doğumu Meselesi Üzerine Bir İnceleme
İsa’nın doğduğu çağda Akdeniz dünyası büyük ve önemli bir değişim sürecindeydi. Büyük İskender’in ardılları tarihe karışmış, toprakları Romalılar ve Partlar arasında bölünmüştü. Roma, Avgustus liderliğinde cumhuriyetten imparatorluğa geçmişti. Akdeniz havzasında sadece Roma hakimdi. Bölgede bu iki büyük devlet arasında mücadele vardı. Akdeniz’e, Mısır’a hâkim olmak isteyen Partlar ağır bir yenilgi almıştı. Hirodes’in krallığı stratejik öneme sahipti. Bu bölge bir yandan Roma ve Partlar arasında tampon bölge iken bir yandan da Partlar’la ittifak halinde olan Nebatiler’in saldırısı altındaydı. Avgustus için önemli iki cephe vardı: Germenler’in olduğu Tuna cephesi ile Partlar’ın olduğu Fırat cephesi. Bu yüzden bu iki cephe arasında bir yol ağı kuruldu Bitinya’da; Nicomedia’dan geçip Ancyra (Ankara), Caesarea (Kayseri) ve Tarsus üzerinden Anadolu’yu baştanbaşa geçerek Suriye’ye ulaşıyordu. Roma orduları Doğu’da daha fazla etkin olmaya başladı. Bütün bu olayların yanı sıra, Beytlehem’de gerçekleşecek İsa’nın doğumu, insanlığın talihini değiştirecekti.
Tarih
Reform Hareketi Önderleri
Reform Hareketi'ni şekillendiren beş lider: John Wyclif, Jan Hus, Martin Luther, Huldreich Zwingli, Jean Calvin
